تقویت کنجکاوی و خلاقیت در کودکان

نکاتی برای تقویت خلاقیت در کودکان:

کنجکاوی و جستجوی کودک برای جواب را تشویق کنید. یکی از بهترین راه های پاسخ دادن به کودک این است که بگوییم: "من نمیدونم، بنظرت چجوری میتونیم جوابشو پیدا کنیم؟"

از خجالت دادن و دست پاچه کردن کودکانی که از روش آزمون و خطا برای تجربیاتشان استفاده کرده اند پرهیز کنید. نگویید: "واقعا چه فکری کردی که این کار رو کردی؟" بلکه ازکودک حمایت کنید: "اگر این کار نکرد، یک روش دیگه رو امتحان کن. مطمئن باش درستش میکنی" هر ریسک منطقی که به خلاقیت منجر بشود را تشویق کنید.

با مطرح کردن سوال، شیوه ی تفکر مستقل و تخیلی را در کودکتان ایجاد کنید. در کارهای مختلف به کودکتان نگویید دقیقا باید چه کار کند. برای مثال، وقتی در حال ساختن ظرف غذای پرندگان هستید به کودک بگویید: "دارم فکر میکنم که چی میتونه دونه های ذرت شکسته و تخم آفتابگردون ها رو نگه داره. تو چه پیشنهادی داری؟"

از کمال گرایی بپرهیزید. پروژه ی کودکتان را انجام ندهید به این دلیل که شما بهتر و سریعتر میتوانید آن را انجام دهید. (البته که میتوانید!) در همین راستا از اصلاح کردن و تکمیل کردن پروژه ی کودک برای اینکه کامل و بی نقص باشد بپرهیزید. به آنچه که کودک درطول فرآیند انجام پروژه یاد گرفته است احترام بگذارید. فرآیند انجام پروژه از نتیجه ی نهایی مهم تر است. با تمرین بیشتر، نتیجه بهتر خواهد شد.

از عبارات ناامیدکننده و منفی بافی دوری کنید. نظرات مبتنی به قضاوت تجربیات خلاق را زیر سوال میبرند. از عباراتی اینچنینی دوری کنید: "نه! اینجوری نباید انجامش بدی. بذار من برات درستش کنم" یا "هیچوقت نمیتونی کاری رو درست انجام بدی، نه؟"

به تلاش های خلاقانه ی کودک احترام بگذارید. داستان ها و کارهای هنری کودکتان را روی یخچال یا روی تخنه ای مخصوص این کار به نمایش بگذارید. کودکان عاشق دیدن حاصل علاقه و تلاششان بر روی دیوار مادر و پدر هستند.

از مقایسه ی ناخوشایند خواهر و برادرها باهم پرهیز کنید. لطفا هرگز چیزهایی مانند این نگویید: "مطمئنا تو نمیتونی به خوبی برادرت قصه بگی" یا "چرا نمیتونی یه نقاشی قشنگ مثل خواهرت بکش؟ چقدر از رنگ های تیره ی بی حال استفاده کردی."

طنز هوشمندانه ی کودک را تشویق کنید. طنز به کودکان کمک میکند تا از هوش خلاق خود لذت ببرند. سعی کنید خیلی از اوقات باهم بخندید و به کودک بگویید که حرفش شما را از خنده روده بر کرده است.

با گفتن مراحل و چگونگی، بازی را برای کودک آسان کنید اما به او دیکته نکنید چگونه بازی کند. کودکان از اینکه پدر و مادرشان واقعا با انها بازی کنند بسیار لذت میبرند و تقویت میشوند. در طول بازی به حرف کودکتان گوش کنید. بازی باید رقصی دونفره بین شما و کودک باشد، نه کنسرتی که شما رهبر آن هستید.

بازی هایی را انجام بدهید که میتوانند جواب های متفاوتی داشته باشند. سوال های " اگر ....چی؟" را در بازی بگنجانید. مثلا: "اگه بخوایم یه قلعه ی شنی بسازیم چی؟ چه کار کنیم تا ماسه ها بهتر به هم بچسبن؟" "اگه بخوایم روی قلعه رو طراحی کنیم چی؟ از چی میتونیم استفاده کنیم؟"

یک مکان امن  و راحت برای کثیف کاری کودکان در نظر بگیرید که کودکان بتوانند در آن از هر نوع وسیله ی هنری استفاده کنند. کاغذ و مقوا، مدادشمعی، گچ، مارکر، چسب، برچسب، رنگ انگشتی و گل رس در اختیار کودک قرار دهید و اجازه بدهید همه ی خلاقیتش را نشان بدهد.

قصه های خانوادگی بسازید. به این شکل که یک نفر قصه را شروع میکند و بعد نفر بعد باید به آن اضافه کند و همینطور تا نفر آخر خانواده.هرچقدر سناریو مسخره تر باشد، بازی بامزه تر خواهد بود!

کودکان برای اینکه بتوانند به اکتشاف ایده‌ها و انجام کارهای خلاقانه بپردازند، به آزادی عمل احتیاج دارند. رئیس‌مآب نباشید. زندگی با ترس اینکه ممکن است نتوانند به دانشگاه خوبی بروند را کنار بگذارید. به عنوان کسی که از دانشگاه خوبی فارغ‌التحصیل شده‌ام باید بگویم دانشگاه از من آدم شادتری نساخته است.

خط‌ مشی تعیین نکنید

کودکان هنگام بازی اگر به حال خود گذاشته ‌شوند معمولا بسیار خلاق هستند اما دخالت بیش از اندازه‌ی والدین چشمه‌ی خلاقیت کودکان را خشک می‌کند. بچه‌هایی که آزادانه با هم بازی می‌کنند حتی می‌توانند بازی‌هایی با قوانین پیچیده خلق کنند و در صورت لزوم در این قوانین اصلاحاتی انجام بدهند. بنا به نظر پیاژه چنین بازی‌هایی که بدون دخالت بزرگسالان انجام می‌شود باعث رشد قدرت تشخیص اخلاقی کودکان می‌شود. محدودیت‌های بیرونی اعمال شده به کودکان، مانند مجبور کردن آنها برای رنگ‌آمیزی درون خطوط می‌تواند انعطاف‌پذیری تفکرشان را کاهش دهد. در یک مطالعه مشخص شد تنها با نمایش نحوه‌ی کنار هم قرار دادن اجزای یک مدل، روش‌های خلاقانه‌ای که به ذهن کودکان می‌رسد کاهش پیدا می‌کند.

محیطی را فراهم کنید که مطالعه در آن، کاری لذت‌بخش برای کودک باشد. دیدن تلویزیون و سایر صفحات نمایش را محدود کنید تا جای بیشتری برای کارهای خلاقانه باز شود. کارهایی مثل تمرین یک نمایش‌نامه، یادگیری نقاشی، خواندن سری کتاب‌های نویسنده‌ی مورد علاقه.

 فرصت ابراز افکار مخالف را به او بدهید

فرصت ابراز «افکار مخالف» را به کودک بدهید. بگذارید با شما مخالفت کنند. تشویق‌شان کنید بیش از یک راه‌حل برای مشکل پیدا کنند. زمانی که با موفقیت مشکلی را حل کردند، از آنها بخواهید مجدد آن را با راهی جدید حل کنند (راه‌حل یکسان اما مسیر متفاوت). سپس بخواهید راه‌حل‌های بیشتری برای حل همان مشکل پیدا کنند. طوفان فکری و ثبت ایده‌ها روی کاغذ را به آنها پیشنهاد کنید.

به علائق فرزندتان توجه کنید و فعالیت‌ها و مواد اولیه‌ی لازم برای کار در آن زمینه را برای‌شان فراهم کنید. برای مثال اگر فرزند شما به زمین‌شناسی علاقه دارد کتاب‌هایی در این موضوع و نمونه‌‌هایی از سنگ‌ها را در اختیارش قرار بدهید.