خودکارآمدی چیست و چرا باید خودمان را باور داشته باشیم؟
چهارشنبه, ۴ مرداد ۱۳۹۶، ۰۸:۲۳ ق.ظ
از دیدگاه باندورا، خودکارآمدی باوری است که شخص به قابلیتهای خود برای سازماندهی و اجرای اقدامات لازم در موقعیتهای پیش رو دارد. به عبارت دیگر، خودکارآمدی ایمان شخص به تواناییهای خود برای موفقیت در یک موقعیت مشخص است. باندورا چنین ایمانی را عامل تعیینکنندهی طرز فکر، نحوهی رفتار و احساسات مردم میداند.
از زمانی که باندورا مقالهی خود را با عنوان «خودکارآمدی: به سوی نظریهی یکپارچهسازی تغییرات رفتاری» در سال ۱۹۹۷ به چاپ رساند، این موضوع به یکی از مشهورترین مباحث در روانشناسی تبدیل شده و تحقیقات زیادی پیرامون آن صورت گرفته است. اما چرا خودکارآمدی در بین روانشناسان و مربیان از چنین اهمیتی برخوردار است؟ زیرا همانطور که باندورا و سایر پژوهشگران نشان دادهاند، خودکارآمدی روی همه چیز تاثیر میگذارد، از حالتهای روانشناختی گرفته تا رفتاری که منجر به ایجاد انگیزه و تحرک میشود.
تقریبا همهی افراد میتوانند اهدافی را که میخواهند، کسب کنند، چیزهایی که میخواهند عوض کنند، تغییر دهند و چیزهایی را که دوست دارند، به دست آورند. با این حال بیشتر مردم این را نیز میدانند که عملی کردن این نقشهها و برنامهها چندان ساده نیست. باندورا و دیگران کشف کردهاند خودکارآمدی میتواند نقش مهمی در نحوهی مواجههی شخص با اهداف، چالشها و کارهایش ایفا کند.
افرادی که خودکارآمدی بالایی دارند:
مشکلات و مسائل چالشبرانگیز را به چشم تمرینی برای کسب مهارت میبینند.
به فعالیتهایی که در آنها شرکت میکنند علاقهی بیشتری پیدا میکنند.
در برابر علاقهمندیها و فعالیتهای خود احساس تعهد و وظیفهشناسی میکنند.
موانع و شکستها دلسردشان نمیکند و خیلی زود آنها را پشت سر میگذارند.
افرادی که خودکارآمدی ضعیفی دارند:
از کارهای چالشبرانگیز اجتناب میکنند.
باور دارند کارها و موقعیتهای دشوار فراتر از حد تواناییهای آنهاست.
روی شکستها و نتایج منفی تمرکز میکنند.
به سرعت اعتماد خود نسبت به قابلیتها و توانمندیهایشان را از دست میدهند.